แนวพระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2534 เกี่ยวกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเด็กและเยาวชนในพื้นที่ทุรกันดารทั่วประเทศ ทรงใช้โรงเรียนเป็นศูนย์กลางในการพัฒนาเด็กและเยาวชนให้ได้รับโอกาสและเรียนรู้ฝึกฝนพัฒนาตนเอง โดยอาศัยการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ทั้งครู นักเรียน ผู้ปกครองและชาวบ้านในชุมชน ปลูกฝังแนวคิดเกี่ยวกับหลักและวิธีการสหกรณ์ให้แก่เยาวชน เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้การทำงานร่วมกัน ฝึกการวางแผน ร่วมกันคิดร่วมกันทำและแก้ไขปัญหา
มีรับสั่งกับอธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ในขณะนั้น(นายเสงี่ยม มาหมื่นไวย) ให้มีการจัดการเรียนรู้วิชาการสหกรณ์และดำเนินกิจกรรมสหกรณ์ในโรงเรียน โดยให้เริ่มที่โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ซึ่งเป็นโรงเรียนที่อยู่ภายใต้โครงการตามแผนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ตามพระราชดำริ โดยมีพระราชดำรัส เมื่อวันที่ 21 เมษายน 2537 ณ ศาลาดุสิดาลัย ความตอนหนึ่งว่า
“…ถ้าเราให้ความรู้ต่างๆ ตั้งแต่ยังเยาว์ จัดเป็นระบบก็จะทำให้โตขึ้นมีความเคยชินต่อระบบไปทั้งในช่วงแรกยังไม่ทำโครงการมาเป็นระบบ แต่ว่าจากที่เห็นแนวที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงทำเช่นเรื่องการสหกรณ์ ที่มีแนวว่าถ้าทำงานอยู่คนเดียว ฝ่ายเดียว
ก็จะไม่สามารถที่จะมีทุน มีแรงงาน มีความสามารถ ความรู้ ความคิดที่จะทำงานใหญ่ได้ ก็มีการรวมกลุ่มกันก็จะเป็นของดี…”
วิณะโรจน์ ทรัพย์ส่งสุข อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ เปิดเผยว่า ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา กรมส่งเสริมสหกรณ์ได้ให้ความสำคัญในการสนองพระราชดำริด้านการส่งเสริมการเรียนการสอนวิชาสหกรณ์แก่เด็กและเยาวชนอย่างต่อเนื่อง โดยมอบหมายให้สำนักงานสหกรณ์จังหวัดส่งเจ้าหน้าที่เข้าไปแนะนำการจัดกิจกรรมสหกรณ์ในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน จวบจนถึงปัจจุบันได้มีการขยายผลการสอนวิชาสหกรณ์ในโรงเรียนกว่า 500 แห่งทั่วประเทศ ทั้งโรงเรียนในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) โรงเรียนในสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) โรงเรียนในสังกัดกรุงเทพมหานคร (กทม.) โรงเรียนพระปริยัติธรรม และโรงเรียนสอนศาสนาปอเนาะ
“กรมส่งเสริมสหกรณ์ได้มีการจัดอบรมครูผู้รับผิดชอบสอนวิชาสหกรณ์ในโรงเรียน เพื่อกำหนดหลักสูตรการสอนและผลิตสื่อการสอนวิชาสหกรณ์ เพื่อให้นักเรียนสามารถเรียนรู้และเข้าใจเกี่ยวกับสหกรณ์ได้อย่างถูกต้องและสามารถนำไปปรับใช้ได้ในการเรียนและการดำเนินชีวิต เป็นการปลูกฝังค่านิยมสหกรณ์แก่เยาวชน และคาดหวังว่าสหกรณ์นักเรียนจะเป็นพื้นฐานในการเสริมสร้างแนวคิดด้านสหกรณ์ เพื่อให้เยาวชนเติบโตเป็นบุคลากรที่มีคุณภาพของขบวนการสหกรณ์ในอนาคต”
นอกจากนี้ กรมส่งเสริมสหกรณ์ยังได้กำหนดให้วันที่ 7 มิถุนายน ของทุกปี เป็นวันกิจกรรมสหกรณ์นักเรียน และเริ่มจัดกิจกรรมวันสหกรณ์ครั้งแรกในปี 2552 ที่ จ.เพชรบุรี มีการจัดแสดงนิทรรศการให้ความรู้ด้านสหกรณ์ นำเด็กนักเรียนมาจัดแสดงผลงานต่างๆ ที่เกิดจากการเรียนการสอนวิชาสหกรณ์ในโรงเรียน เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนให้ความสนใจและมีการแลกเปลี่ยนความรู้และแนวคิดในการพัฒนากิจกรรมสหกรณ์โรงเรียนร่วมกัน
อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ย้ำด้วยว่า สำหรับวันสหกรณ์นักเรียนในปี 2560 สำนักงานสหกรณ์จังหวัดทุกจังหวัดร่วมกับขบวนการสหกรณ์ในพื้นที่และโรงเรียนที่มีการสอนวิชาสหกรณ์ให้แก่นักเรียน จัดกิจกรรมโดยพร้อมเพรียงกันในวันที่ 7 มิถุนายน 2560 ที่ผ่านมา เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงริเริ่มให้มีการจัดการเรียนรู้การสหกรณ์ในโรงเรียน ตลอดถึงส่งเสริมการจัดการเรียนรู้การสหกรณ์ในโรงเรียนให้แพร่หลาย
นอกจากนี้กิจกรรมสหกรณ์นักเรียนยังเป็นประโยชน์ในการเชื่อมโยงกับการพัฒนาการสอนในด้านอื่นๆ ทำให้เกิดการบูรณาการกิจกรรมต่างๆ ให้สมบูรณ์ขึ้น โดยนักเรียนจะได้ฝึกปฏิบัติใน 3 กิจกรรม ประกอบด้วย กิจกรรมร้านค้า กิจกรรมออมทรัพย์และกิจกรรมส่งเสริมการผลิต จัดให้มีการทำบัญชีประจำวัน มีทั้งบัญชีรับ-จ่าย บัญชีสินค้า บัญชีสมาชิก ฯลฯ สรุปบัญชี ผลกำไร/ขาดทุน และนำข้อมูลมาวางแผนต่อไป
