21 เมษายน 2560 / เนื่องจากการค้าสัตว์ป่าที่ผิดกฎหมายเป็นธุรกิจที่มีมูลค่าหลายพันล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี จึงเป็นสิ่งจูงใจให้ขบวนการค้าสัตว์ป่าที่ผิดกฎหมายเข้ามาสู่ธุรกิจที่มีความเสี่ยงต่ำแต่ผลตอบแทนสูงนี้ โดยกระทำกันเป็นขบวนการข้ามชาติที่อาศัยช่องว่างของหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายของประเทศต่างๆ ตามแนวชายแดน จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่หน่วยงานบังคับใช้กฎหมายของประเทศที่เกี่ยวข้องต้องเพิ่มความร่วมมือในการสืบสวนและบังคับใช้กฎหมายเพื่อหยุดยั้งขบวนการค้าสัตว์ป่าที่ผิดกฎหมายเหล่านี้ ประเทศสมาชิกสำนักงานส่งเสริมการใช้กฎหมายสัตว์ป่าและพันธุ์พืช (Law Enforcement Extension Office – Wildlife Enforcement Network) และพันธมิตรจึงเห็นชอบร่วมกันให้มีการจัดตั้ง “คณะทำงานสืบสวนคดีพิเศษ (Special Investigation Group: SIG)” ขึ้น
คณะทำงานสืบสวนคดีพิเศษ หรือ Special Investigation Group (SIG)
• เป็นคณะทำงานที่อยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของ LEEO-WEN สำหรับการสืบสวนเพื่อระบุตัวบุคคลระดับสูงในขบวนการลักลอบค้างาช้าง นอแรด เสือ ตัวนิ่มและไม้พะยูงที่ผิดกฎหมาย
• เป็นเวทีสำหรับการหารือของเจ้าหน้าที่สืบสวนและผู้บริหารเกี่ยวกับข่าวกรองการลักลอบค้าสัตว์ป่าและพืชป่าที่ซับซ้อน และมีลักษณะพิเศษ เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติที่เหมาะสม ควบคู่ไปกับการพัฒนาขีดความสามารถของหน่วยงานบังคับใช้กฎหมาย
• เป็นกลไกเพื่อการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวกรองที่เป็นความลับ ตลอดจนการประสานความร่วมมือระหว่างหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายของประเทศที่เกี่ยวข้องในการสืบคดี
• เพื่อเป็นวิธีการทำงานระหว่างภาครัฐด้านการลักลอบค้าสัตว์ป่าข้ามชาติที่ผิดกฎหมาย
ความสำเร็จของคณะทำงานสืบสวนคดีพิเศษ
• การจับกุมขบวนการลักลอบค้าสัตว์ป่าที่สำคัญ
o ไม่ว่าจะเป็นผู้ลักลอบค้างาช้างจากประเทศไทย แอฟริกา และสหรัฐอเมริกา ตลอดจนสมาชิกระดับสูงของขบวนการลักลอบค้าเสือโคร่ง
• ปฏิบัติการคอบบร้า ครั้งที่ 1 (Operation Cobra I)
o การรวมตัวเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายจากประเทศใน 3 ทวีป เช่น เอเชีย แอฟริกา และอเมริกาเพื่อปฏิบัติการจับกุมเป็นเวลา 1 เดือน
• ปฏิบัติการคอบบร้า ครั้งที่ 2 (Operation Cobra II )
o สามารถจับกุมผู้ต้องหาได้กว่า 400 คน และของกลางที่สำคัญกว่า 350 คดี
o สามารถส่งคืนงาช้างกว่า 1,800 กิโลกรัมที่ตรวจยึดได้ในประเทศสิงคโปร์สู่ประเทศเคนยา
o ยกระดับความร่วมมือในการสืบสวนให้ครอบคุลมถึงขบวนการลักลอบค้าสัตว์น้ำพันธุ์ต่างๆ
• ปฏิบัติการคอบบร้า (Cobra Operations III)
o ปฏิบัติการคอบบร้าจัดขึ้นมาแล้ว 3 ครั้ง ในปี 2013, 2014 และ 2015 ตามลำดับ โดยมีเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายเกี่ยวกับสัตว์ป่าและพืชป่า อาทิ ตำรวจ ทหาร กรมป่าไม้ กรมอุทยาน สำนักงานอัยการ และกรมศุลกากรจากประเทศในทวีปเอเชีย ทวีปแอฟริกา ยุโรป และสหรัฐอเมริกา รวม 62 ประเทศ ด้วยการสืบสวนตามเวลาที่เกิดขึ้นจริงเป็นครั้งแรกของโลก ทำให้สามารถจับกุมผู้ต้องหาและของกลางได้กว่า 400 คดี
ปัจจัยสำคัญสู่ความสำเร็จทั้ง 4 อย่าง
• ความร่วมมือของหน่วยงานภาครัฐในแต่ละประเทศ
• การขับเคลื่อนโดยความต้องการจริงของเจ้าหน้าที่บังคับใช้กฎหมาย
• การสนับสนุนจากภาคประชาสังคม
• การเรียนรู้บทเรียนจากคณะทำงานสืบสวนคดีพิเศษ
ร.ต.อ.วัฒนรักษ์ สุรนาทยุทธ์ ผอ.สำนักงานส่งเสริมการบังคับใช้กฎหมายสัตว์ป่าและพันธุ์พืช กล่าว “จากความร่วมมือของปฏิบัติภารกิจคอบบร้าร่วมกันทำให้หน่วยงานของประเทศต่างๆ ที่เข้าร่วมมีความเข้าใจและสร้างความสัมพันธ์ที่ดีจนสามารถเปิดโปงขบวนการลักลอบค้าสัตว์ป่า Xaysavang และรัฐบาลสหรัฐอเมริกายังประกาศให้รางวัลนำจับผู้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับขบวนนี้มากถึงหนึ่งล้านดอลลาร์สหรัฐ”
